The writings related to the tongues of Pentecost and Corinth attributed to Cyril of Alexandria. This is a digitized copy of the Greek text and the parallel Latin translation, when available. The text is mostly derived from Migne Patrologia Graeca and a portion from Cyrilli: Archiepiscopi Alexandrini In D. Joannis Evangelium, edited by Philippus Edvardius Pusey (London: Oxford. 1872).
The following commentaries attributed to Cyril of Alexandria are found to have references to either the tongues of Acts or Corinth: Zephaniah (Sophonias in Latin), Acts and I Corinthians.
For more information on subsequent articles, translations and notes on Cyril of Alexandria on tongues, check the Gift of Tongues Project menu and scroll down to the Cyril of Alexandrian sub-category.
S. Cyrilli Alexandrini Archiep. Commentarius in Sophoniam Prophetam.
The Greek and parallel Latin from Cyril of Alexandria’s Commentary on the Prophet of Zephaniah regarding the ecclesiastical tongues doctrine.
MPG. Vol. 71. Col. 1005ff.
Λθ᾽. Φησὶ μὲν, ὅτι πεπορθημένης τῆς Βαβυλωνίων, καὶ κατεσπασμένον ἐν διαφθορᾷ τῶν ὑπερηφάνων, ἐπιγνώσονται τὰ ἔθνη τήν κατασείουσαν αὐτῇ θεοῦ δύναμιν. Καὶ οἰ γελῶντες ποτε πίπτοντα καὶ ἀπολύμενον τὸν Ἰσραήλ, ὅταν ἴδωσιν οῖκαδε μὲν αὐτὸν ἰόντα λαμπρὸν καὶ ὐπονοστοῦντα πάλιν εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν, ἀπολωλότας δὲ εἰσάπαν τοὺς πεπορθηκότας, τότε μεταβαλοῦσι τὴν γλῶτταν καὶ ταῖς εἰς θεὸν εὐφημίας ἀναθήσουσι λοιπὸν, καίτοι πάλαι σείοντες τὰς κεφαλὰς, οἰόμενοι τε καὶ λέγοντες ἁλῶναι τὴν Ἰουδαίαν, διά τοι τὸ τῶν Βαβυλωνίων τὸν τύραννον κατισχύσαι τάχα που τοῦ βοηθοῦντος αὐτοῖς τουτέστι θεοῦ. Ὄταν τοίνυν ἴδωσι τήν τῶν πραγμάτων μεταστροφὴν εἰς τὸ ἐναντίον, τότε μεταστήσουσι τὰς γλώσσας κατὰ γενεὰς αὐτῶν, ἤγουν κατὰ φυλάς τε καὶ γένη, καὶ εἰς δοξολογίας τὰς ἐπὶ Θεῷ. Ἕλοιντο δ’ἄν, οἴμαι που, καὶ δουλεύειν ὑπο ζυγὸν ἕνα, καὶ θυσίας προσάγειν, εἱ καὶ πόῤῤω που διακέοιντο τῇ τῶν χωρῶν θέσει, καὶ τὰς Αἰθιόπων νέμοιντο χώρας. Καὶ ταυτὶ μὲν οὔν εἰς τὸ γράμμα πάλιν είρησθω τέως.
Ἐκβεβηκέναι γε μήν φαμεν τὸν λόγον εἰς τοὺς τὴς ἐπιδημίας καιροὺς, καὶ σεμεῖον τίθησιν ἐναργὲς τὴς τῶν γλωσσῶν μεταβολῆς. Γὲγραπται γὰρ ἐν ταῖς Πράξεσι τῶν ἁγίων ἀποστόλων, ὅτι κατὰ τὰς ἡμέρας τῆς ἁγιας Πεντηκοστῆς ἦσαν πάντες συνηγμένοι ἐπιτοαυτό. « Καὶ ιδοὺ ἐγένετο ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος, [Col. 1008] ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἴκον οὗ ἦσαν καθήμενοι. Καὶ ἰδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεί πυρὸς, καὶ ἐκάθισαν ἐφ’ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καὶ ἐπλήσθησαν ἄπαντες Πνεύματος ἁγίου, καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλωσσαις, καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδιδου ἀποφθέγγεσθαι αὐτοῖς. Κατ’ ἐκεῖνο δὴ οὗν τοῦ καιροῦ, φησὶ, μεταβαλῶ γλῶσσαν ἐπὶ λαούς. « Ἤκουον γὰρ πάντες τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ λαλούντων αὐτῶν, Πάρθοι τε καὶ Μῆδοι, καὶ Ἐλαμῖται, » καὶ τὰ ἕτερα τῶν ἐθνῶν. Πλὴν ἄθρει τὴν ἐπιτήρησιν. Μεταβαλεῖν γὰρ ἔφη τὴν γλῶσσαν εὶς γενεὰν αὐτῆς, τουτέστιν, οὕτω μένουσαν ἐν τοῖς ἅπαξ εἰρηκόσι μέχρι τέλους τῆς αὐτῶν ζωῆς, ἤτοι γενεᾶς. Ἄχρι γὰρ ἐκείνων γέγονε τὸ σημεῖον, οἷς καὶ ἐφιζησαι τὰς γλώσσας ἔφη τὸ Γράμμα τὸ ἱερον. Διὰ τοῦτό φησιν, ὅτι « Μεταβαλῶ γλῶσσαν εἰς γενεὰν αὐτῆς. » Οὐ γὰρ συμβέβηκεν ἔτι τοῖς μετ’ ἐκείνους τὸ χρῆμα. Διὰ ποίαν αὶτίαν, ὁ σοφὸς ἡμᾶς διδασκέτω Παῦλος. Ἔφη γὰρ, ὥστε « Αἰ γλὼσσαι εὶς σημεῖόν εἰσιν οὐ τοῖς πιστεύσουσιν, ἀλλὰ τοῖς ἀπίστοις. » Γέγραπται γὰρ, ὅτι « Ἐν ἑτερογλώσσαις καὶ ἐν χείλεσιν ἑτέροις λαλήσω τῷ λαῷ τούτῷ, καὶ οὐδ’ ὅυτως πιστεύσουσιν. » Ὀνίνησιν οὖν ἆρα κατὰ τινα τρόπον, τὸ μεταβεβλῆσθαι τὴν γλῶσσαν εὶς γενεὰν αὐτῆς, αὐτὸς ἡμῖν πάλιν διαλευκᾶνει λέγων · « Τοῦ ἐπικαλεῖσθαι παντας τὸ ὄνομα Κυρίου, τοῦ δουλεύειν αὐτῷ ὑπὸ ζυγὸν ἕνα, ἐκ περάτων ποταμῶν Αἰθιοπίας οἴσουσι θυσίας μοι. » Ἐπειδὴ γὰρ τεθέανται τοὺς ἀποστόλους γλώσσαις λαλοῦντας ἑτέραις, οὐκ ἐν μετρίοις θαύμασι ποιούμενοι τὸ παράδοξον, πεπιστεύκασιν εἰς Χριστὸν, πολλοί τε καὶ ἀναρίθμητοι τῶν τηνικάδε ἐπεκαλέσαντο τὸ ὄνομα τοῦ φύσει τε καὶ ἀληθῶς ὄντος Θεοῦ · ὑπήγαγον τοῖς εύαγγελικοῖς θεσπίσμασι τὸν αὐχένα · δεδουλεὺκασι τῷ Χριστῷ · καὶ ἀναφέρουσι θυσίαε έκ περάτων ποταμῶν Αἰθιοπίας. Παρατείνει δὲ τὸ τῶν Αἰθιόπων γένος ἐξ ἠοῦς εἰς δύσιν, πίνουσι δὲ τὸν Γηών · « Αὐτὸς γάρ έστιν ὁ κυκλῶν πᾶσαν γῆν Αἰθιοπίας. » Ἐκτελευτᾷ δὲ λοιπὸν εἰς ἀληθειαν τῆς προφητείας ὁ λόγος. Οὐ γὰρ μόνον κατὰ τὴν ᾽Ρωμαίων γῆν κεκήρυκται τὸ Εὺαγγέλιον · περιφοιτᾷ δὲ λοιπὸν καὶ τὰ βὰρβαρα τῶν ἐθνῶν. Καὶ γοῦν Ἐκκλησίαι πανταχοῦ, ποιμένες καὶ διδάσκαλοι, καθηγηταὶ καὶ μυσταγωγοὶ, καὶ θεῖα θυσιαστήρια, θύεται δὲ νοητῶς ὁ ἀμνὸς παρὰ τῶν ἁγίων ἱερουργῶν καὶ παρ’ Ἰνδοῖς καὶ Αἰθίοψι. Καὶ τοῦτο ἦν ἄρα τὸ διὰ φωνῆς ἑτέρου προφήτου σαφῶς εὶρημένον · « Διότι βασιλεὺς μέγας ἐγώ εἰμι, λέγει Κύριος · καὶ ὅτι τὸ ὄνομά μου δεδόξασται ἐν τοῖς ἔθνεσι · καὶ ἐν παντὶ τόπῳ θυμίαμα προσφέρεται τῷ ὀνόματί μου καὶ θυσία καθαρά. »
XXXIX. Babylonia expugnata, detractisque in corruptionem superbis, gentes ultricem adversus eam Dei potentiam cognituras dicit. Et qui aliquando cadentem ac pereuntem Israelem ridebant, cum viderint domum redeuntem insigniter, et denuo in sanctam civitatem revertentem, vastatores autem illius plane perditos, linguam mutaturos, et de cætero divinis eam laudibus consecraturos, quamvis olim moverent capita, putarentque Judæam periisse, quod Babyloniorum tyrannus Deo Israelitas adjuvanti quodammodo prævaluisse videretur. Ubi igitur rerum conversionem in contrarium animadverterint, tunc mutabunt linguas secundum generationes ipsorum, sive secundum tribus et genus, et Deum laudibus celebrabunt. Volent etiam, opinor, servire sub uno jugo, et offerre sacrificia, quamvis locorum intervallo longius distent, et regiones Æthiopum habitent. Et hæc quidem, quod ad litteram attinet, dicta sint hactenus.
Procedere autem sermonem dicimus ad tempus Christi adventus, signumque manifestum propinitur linguarum mutatio. Scriptum est enim in Actibus apostolorum diebus sanctæ Pentecostes fuisse omnes congregatos in eodem loco. « Et ecce factus est de cœlo sonitus, tanquam advenientis spiritus vehementis, et replevit totam domum, ubi erant sedentes. Et ecce apparuerunt illis dispertitæ linguæ tanquam ignis, et sederunt supra singulos eorum, et repleti sunt omnes Spiritu sancto, et cœperunt loqui aliis linguis, sicut Spiritus sanctus dabat eloqui illis. » Illo igitur tempore, inquit, mutabo linguam super populis. « Audiebant enim unusquisque lingua sua illos loquentes, Parthi, et Medi, et Elamitæ, » et gentes aliæ. Verumtamen perpende observationem. Mutaturum se dicit linguam in generationem ejus, hoc est, ita manentem in iis qui semel essent locuti, usque ad exitum vitæ ipsorum, sive generationis. In iis enim duntaxat, non etiam in posteris eorum factum est signum ; quibus et insedisse linguas sacra Scriptura testatur. Ideirco dicit : « Mutabo linguam in generationem ejus. » Non enim idem iis qui post illos vixerunt, contigit. Quanam de causa, sapiens Paulus nos doceat. Ait enim, « linguas in signum esse non fidelibus, sed infidelibus. » Scriptum est enim, « In aliis linguis et aliis labiis loquar populo huic, et neque sic credent. » Prodesse igitur aliquo modo mutari linguam in generationem ejus, ipse rursus nobis declarat, cum ait : « Ut invocent omnes nomen Domini, ut serviant illi sub jugo uno, de finibus fluminum Æthiopiæ offerent victimas mihi. » Ut enim apostolus aliis linguis loquentes viserunt, rem inopinatam non mediocriter admirati, in Christum crediderunt, multique, vel potius innumerabiles, tunc nomen natura et vere Dei invocarunt, evangelicis oraculis cervicem subjecerunt, Christo servierunt, et a finibus fluminum Æthiopiæ victimas offerunt. Pertinent vero Æthiopes ab oriente usque ad occidentem, et bibunt Geon : « Ipse enim est, qui circuit omnem terram Æthiopiæ. » Desinit igitur in veritatem sermo propheticus. Non solum enim per imperium romanum prædicatum est Evangelium, sed barbaras etiam gentes pervasit. Proinde Ecclesiæ ubique, pastores et magistri, institutores et mystagogi, et sacra altaria, mactaturque secundum intelligentiam agnus a sacris sacerdotibus etiam apud Indos et Æthiopias. Et hoc est, quod alius propheta perspicue dixit : « Quia rex magnus sum ego, dicit Dominus : et nomen meum glorificatum est in gentibus : et in omni loco incensum offertur nomini meo et victima munda. »
S. Cyrilli Alexandrini Archiep. Fragmenta in Acta Apostolorum
The Greek and parallel Latin from Cyril of Alexandria’s coverage of the Book of Acts. Only a fragment of this work is available today.
(Ex Catena Crameri, Oxonii 1838) MPG. Vol. 74. Col. 757-759
Κυρὶλλου. Οἱ μὲν ταἶς γλώσσαις ἐλάλουν, καίτοι πρὶν οὐκ εἰδότες αὐτάς · οἱ δὲ συνῆσαν διερμηνεύοντες, καίτοι πάλαι τὸ οὖς οὐκ ἐν τριβῇ τε καὶ ἐν ἔθει τῶν τοιούτων ἐχόντων τινῶν. Δεδόσθαι γε μὴν ὁ θεσπέσιος Παῦλος τοῖς τότε τὴν χάριν διῖσχυριζεται τὸ γλὼσσαις λαλεῖν, οὐκ ὡς μοῖρα χαρίσματος, ἀλλ’ ὡς ἐν τάξει σημείου τοῖς πιστοῖς, καὶ δὴ καὶ προτρεπτικόν παρετίθει λόγιον οὕτως ἔχον · « Ὄτι έν ἑτερογλώσσαις καὶ ἑτεροχείλεσι λαλήσω τῷ λαῷ τούτῳ, καὶ οὐδ’ οὕτως πιστεύσουσιν. » Ἔνειμε διαφόρως τὸ Πνεῦμα τὴν τῶν χαρισμάτων διανομήν. Ἵνα ὥσπερ, φησὶ, τὸ παχὺ δὴ τοῦτο καὶ ἀπὸ γῆς σῶμα συνέστηκεν ἐκ μορίων, οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς, ἤτοι τὸ σῶμα αὐτου, τουτέστιν ἡ Ἐκκλησια, διὰ πολλῆς ἁγίων πληθύος εἰς ἐνότητα τὴν νοητὴν, τελειοτάτην ἔχει τὴν σύστασιν. Και μετ᾽ ὀλιγα · Ὅτε τοίνυν ἔμελλον οἱ τῆς ὑφ’ ἡλίῳ μυσταγωγοὶ, γλώσσῃ τε ἁπάσῃ καὶ ἔθνει παντὶ προσλαλεῖν τὸ εὐαγγελικὸν δηλονότι καὶ σωτήριον κήρυγμα, σημεῖον ἐδίδου τὰς γλώσσας αὐτοῖς. Ἄνδρας ὄντες Γαλιλαῖοι καὶ τεθραμμένοι κατὰ τὴν Ἰουδαίαν, Ἐβραῖοί τε καὶ ἐξ Ἐβραίων, Μήδοις τε καὶ Πάρθοις, καὶ μέντοι και Ἐλαμίταις, καὶ τοῖς ἐκ μέσης οἰκούσης ποταμῶν, Καππαδόκαις τε καὶ Αὶγυπτίοις, ταῖς αὐτῶν προσελάλουν γλώσσαις · καὶ διεπεραίνετο μὲν τὸ χρῆμα αὐτοῖς τῇ τοῦ Πνεύματος ἐνεργίᾳ καὶ χάριτι. Γέγραπται γὰρ, ὡς « Ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρὸς, » καὶ τὰ ἐξῆς. Ἀλλὰ τρόπος μὲν οἰκονομίας τὸ δρώμενον ἦν · συνίσταν δὲ οὐ πάντες. Ἐπειδὴ δὲ ἅπαξ ταῖς ἑτέρων γλώσσαις ἐλάλουν, ἐπίδειξιν ὥσπερ τινὰ τὴν διὰ τοῦ Πνεύματος ποιούμενοι χάριν, καὶ φιλοκομπίας ἀφορμὴν δεχόμενοι τὸ σημεῖον, ῤᾴθυμοι μὲν ἦσαν τὸ δεῖν τοῖς ὅχλοις τὰ ἐκ τὼν ἁγίων προφητῶν διαλέγεσθαι, καὶ τοῖς εὐαγγελικοῖς συναγορεύειν δόγμασιν · ὡς ἄνωθεν τε καὶ ἐκ πολλοῦ προκεκηρυγμένου · ἀποσεμνυνόμενοι δὲ ὡς ἐπὶ μόνῳ τῷ δύνασθαι γλώσσαις λαλεῖν, τούτου τε καὶ μόνου μεταποιεῖσθαι δεῖν ᾤοντο. καὶ τὸ πρᾶγμα ἧν ἐν σπουδαῖς ταῖς προὺργιαιτάταις.
Cyrilli. Alii quidem linguis loquebantur antea ignotis ; alii interpretationibus operam dabant coram hominibus qui ex parte talum rerum haud admodum curiosi erant. Paulus quidem donum linguarum illis non ut signum gratiæ, sed ut symbolum iis qui fidem habebant, impertitum fuisse attestatur, quem in finem hæcce verba affert : « In aliis linguis et labiis aliis loquar populo huic ; et nec sic exaudient » Itaque Spiritum sanctum gratiarum dispensatorem facit. Sicut enim, inquit, corpus hoc crassum ac terrestre ex partibus constat, ita et Christus, imo corpus ejus, id est Ecclesia, multis constans sanctis, in unitatem spiritualem coadunatur. Et paulo post : cum igitur mystagogi terrestres omni lingua et omnibus populis Evangelium salutare annuntiare vellent, linguarum donum acceperunt. Viri Galilæa oriundi, native in Idumæa, Hebræi parentibus Hebræis, cum Medis et Parthis, Elamitis et iis qui Mesopotamiam incolebant, Cappadocibus porro atque Ægyptiis sua ipsorum lingua loquebantur ; Spiritus enim sancti gratia in ipsis operabatur. Namque scriptum est : « Et apparuerunt illis dispertitæ linguæ tanquam ignis, » etc. Et initio quidem non omnes rerum istarum sensu comprehendebant. Postquam enim alienis loqui linguis cœpissent, Spiritus divini donum in insolentiam et ostentationem vertentes, jam multitudinem de sacris prophetis edocere atque de evangelicis doctrinetibus instruere indigne ferebant, quippe quæ antiquitus ac cœlitus prædicata fuissent : sicque de linguarum dono superbientes ad idque omnia referentes, nullam rem aliam protinus agitabant.
S. Cyrilli Alexandrini. In Epistolam I Ad Corinthios, 12:9.
MPG. Vol. 74. Col. 887
…Ταῦτα δὲ εἴναί φαμεν τὰ τῶν δυνάμεων ἐνεργήματα, δι’ ἐνὸς τοῦ Πνεύματος. Ἀλλὰ καὶ προφητεύει τις ἕτερος, πλὴν οὐ δίχα τοῦ Πνεύματος. Ἔχει δέ τις καὶ διακρίσεις πνευμάτων, πλὴν ἐν αὺτῷ τῷ Πνεύματι · ποίων δὲ πνευμάτων, εἴρηται πρότερον. Διδόναι γε μὴν καὶ ἑτέροις ισχυρίζεται τὸ εἰδέναι γένη γλωσσῶν, καὶ μέν τοι καὶ ἑρμηνείας. Χάρισμα δὲ τοῦτό φαμεν ἴδιον καὶ ἐν καιρῷ καὶ χρείᾳ τισίν οἰκονομικῶς κεχορηγημένον. Ἀλλ’ οἱ μὲν ταῖς γλώσσαις ἐλάλουν, καίτοι πρὶν οὐκ εἰδότες αὐτὰς, καὶ συνῆσαν διερμηνεύοντες, καίτοι πάλαι οὐκ ἐν ἔθει τῶν τοιούτων ὄντες φωνῶν. Δεδόσθαι γε μὴν ὁ θεσπέσιος Παῦλος τοῖς τὸ τηνικάδε διισχυρίζεται τὀ γλώσσαις λαλεῖν, οὐχ ὡς ἐν μοίρᾳ χαρίσματος, αλλ’ ὡς ἐν τάξει σημείου τοῖς πιστοῖς. Καίτοι καὶ προφητικὸν παρετίθει λόγιον οὕτως ἔχον, ὅτι « Ἐν ἑτερογλώσσοις καὶ ἐν χείλεσιν ἑτέροις λαλήσω τῷ λαῷ τούτῳ, καὶ οὐδ’ ὤς πιστεύσουσιν. » Ἐνεργεῖ δὲ διαφόρως ἐν ἐκάστῳ τὸ Πνεῦμα τὴν τῶν χαρισμάτων διανομήν · ἵνα, ὤσπερ, φησὶ, τὸ παχὺ δὴ τοῦτο καὶ ἀπὸ γῆς σῶμα συνέστηκεν ἐκ μορίων, οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς, ἤτοι τὸ σῶμα αὐτοῦ, τουτέστιν ἡ Ἐκκλησία, διὰ πολλῆς ἁγιων πληθύος εἰς ἐνότητα τήν νοητὴν τελεωτάτην ἔχοι τὴν σύστασιν. Ταύτῃτοι καὶ ὁ θεσπέσιος Δαβὶδ περιεστάλθαι φησὶν αὐτὴν ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιπεποικιλμένῳ, τὸ τῶν χαρισμάτων, οἴμαι, καὶ τίμιον ὡς ἔν γε τούτῳ σημαίνων.
Hac nos dicimus virtutum οperationes in uno Spiritu. Sed et alius quispiam prophetat, non tamen absque Spiritu. Habet alius spirituum quoque discretiones, sed et hic in uno Spiritu : quorumnam vero sint discretiones spirituum, dictum est antea. Affirmat etiam datam aliis esse variarum peritiam linguarum, necnon interpretationis. Et hanc certe gratiam concessam aliquibus dicimus opportuno tempore et usu, secundum prudentem dispensationem. Et hi quidem ignotis sibi antea linguis loquebantur, et intelligebant interpretantes, quanquam nullum eorum vocabulorum usum haberent. Cæterum divus Paulus hominibus illius temporis facultatem linguarum attribuit, non doni loco, sed miraculi fidelibus exhibendi causa. Et quidem etiam propheticum recitat oraculum ita se habens « Peregrenis linguis alienisque labiis hunc populum alloquar, et ne sic quidem credent. » Facit autem varie in singulis Spiritus donorum distributionem : ut, sicut, ait, crassum hoc terrenumque corpus ex particulis constat, sic etiam Christus, sive ejus corpus, id est Ecclesia, ex tanta sanctorum multitudine intellectualem unitatem perfectissimamque compaginem habeat. Ideo etiam divus David circumdatam ipsam dicit vestimento autorato et varo : sic, ut arbitror, gratiarum varietatem et pretium denotans.
S. Cyrilli Alexandrini. In Epistolam I Ad Corinthios, 14:2.
MPG. Vol. 74. Col. 889-891
Ὁ γὰρ λαλῶν γλώσσῃ, οὐκ ἀνθρώποις λὰλεῖ, ἀλλὰ τῷ Θεῷ, κ.τ.λ.
(Cod. f.309.b) Ἐξίστησιν αὐτούς τοῦ χρῆναι νομίζειν ὥς ἔστι δὴ μᾶλλον πρὸς εὐκλείας αὐτῆς τοῦ διερμηνεύειν τὰ προφητῶν, τὸ γλώσσαις λαλεῖν. Προϋποκειμένων γὰρ ἐν ἡμῖν πίστεώς1 τε καὶ ἐλπιδος καὶ μὴν καὶ ἀγαπης τὴς εἰς Θεόν τε καὶ ἀδελφοὺς, ἥ καὶ παντὸς τοῦ νόμου τὴν πλήρωσιν ἔχει, προσεπαγέσθω τὰ ἕτερα. Τότε γὰρ, τότε καὶ λίαν ἐπὶ καιροῦ καὶ αὐτῶν ἐσόμεθα τῶν παρὰ Θεοῦ χαρισμάτων μεμεστωμένοι, καὶ τὰς διὰ τοῦ Πνεύματος καταπλουτήσομεν δωρεάς · τὸ προφητεύειν δὺνασθαι φημι, τουτέστι τὸ διερμηνεύειν τὰ προφητῶν. Ἐνηνθρωπηκότος γὰρ ἅπαξ τοῦ Μονογενοῦς, παθόντος τε καὶ ἐγηγερμένου, καὶ τῆς καθ’ ἡμᾶς οἰκονομίας ἐκπεπερασμένης, ποίας ἦν ἔτι προφητίας καιρὸς, ἥ ποίων ἔσται πραγμάτων ἡ προαγόρευσις ; Οὐκοῦν τὸ προφητεύειν ἐν τούτοις εἴη ἄν ἕτερον οὐδεν, πλὴν ὅτι καὶ μόνον τὸ διερμηνεύειν δύνασθαι προφητείας · καὶ τοῖς ἀκροωμένοις ὡς ἔνι καταλευκαίνοντες, εἶτα πρὸς ἀλήθειαν τὸν οἰκεῖον ἐξ αὐτῶν ἐμπεδοῦντες λόγον, ὀρθοί τε καὶ ἀπλανεῖς ἐσόμεθα τῶν καλλίστων ἐξηγηταί. Ὁ τοινυν, φησί, γλώσσῃ λαλῶν, οὐκ ἀνθρώποις μᾶλλον, ἀλλὰ τῷ Θεῷ προσλαλεῖ. Πῶς δὲ, ἥ τίνα τρόπον Οὐδεις γὰρ ἀκούει, φησίν. Εἰ γὰρ δέδοται τυχὸν τῷ δεὶνι τῶν μαθητῶν τὸ γλώσσῃ τῇ Μήδων δύνασθαι λαλεῖν, ἑτέρῳ δὲ αὐτῇ Ἐλαμιτῶν, εἶτα ταῖς Ἰουδαίων προσδιαλέγοιντο συναγωγᾶις οἱ περὶ ὧν ὁ λόγος, ἤγουν ταῖς ᾽Ελλήνων ἀγέλαις, τίς ὁ ἀκουσόμενος, ἥ ποία τῶν λόγων ἡ ὄνησις ἔσται ; Συνήσει γὰρ οὐδεις, πλὴν μόνου τοῦ πάντα εἰδοτος Θεοῦ · τῷ γὰρ Πνεύματι, φησί, λαλεῖ μυστήρια. Ἄθρει δὲ ὅπως ὁ Θεῷ λαλῶν, Πνεύματι, λαλεῖ · Θεὸς οὖν ἄρα τὸ Πνεῦμα. Οὐκοῦν ὁ γλωσσῃ λαλῶν, Θεῷ μᾶλλον, φησὶ, και οὐκ ἀνθρώποις λαλεῖ. Ὁ δὲ προφητεύων, [Col. 892] ἀνθρώποις λαλεῖ οἰκοδομὴν καὶ παράκλησιν καὶ παραμυθίαν. Συνιείς οὖν ὅτι τὸ προφητεύειν, ἐν τούτοις τὸ διερμηνεύειν ἐστὶ τὰ τῶν προφητῶν, δι’ ὦν ὁ τῆς παρακλήσεως πιστοῦται λόγος, καὶ ὁ τῶν μυσταγωγουμένων χειραγωγεῖται νοῦς εἰς ἀλήθειαν τὴν ἐπὶ Χριστῳ, προαποδείκνυσι καὶ ἑτέρως ἀσυγκρίτως ὅν ἐν ἀμείνοσι τοῦ γλώσσῃ λαλεῖν τὸ διερμηνεύειν τὰ προφητῶν. Ἐαυτὸν μὲν γὰρ οἰκοδομεῖ, φησὶν, ὁ γλώσσῃ λαλῶν · συνίησι γὰρ αὐτὸς, ἕτερος δὲ ὅλως οὐδεις. Ὁ δὲ ταῖς τῶν ἁγίων προφητῶν φωναῖς καὶ προῤῥήσεσιν εἰς μαρτυρίαν χρώμενος, Ἐκκλησίαν οἰκοδομεῖ. Μεῖζον οὖν ἄρα καὶ ὑπερτάτοις αὐχήμασι τὸ προφητεύειν ἐστὶν καὶ ἐν ἐλπισι λαμπραῖς · εἴπερ ἐστὶν ἄμεινον ὁμολογουμένως τὸ Ἐκκλησίαν οἰκοδομεῖν τοῦ ἑαυτῷ τε καὶ μόνῳ προσδιαλέγεσθαι γλώσσῃ.
XIV, 2. Qui enim loquitur lingua, non hominibus loquitur, sed Deo.
Dehortatur illos quominus credant, linguarum usum majus quid esse et illustrius, quam prophetarum interpretationem. Postquam enim nobis prοposuerimus fidem, spem, necnon charitatem erga Deum et fratres, quod universæ legis complementum est, tum demum cætera quoque adjungantur. Tunc enim, tunc utique, opportuno admodum tempore, ipsis quoque Dei charismatibus cumulabimur, ac donis, quæ per Spiritum dantur, ditabimur, nempe prophetandi facultate, id est prophetas interpretandi. Namque Unigenito semel incarnato, passo ac resuscitato, et universa inter nos dispensatione consummata, quænam jam supererat prophetiæ occasio, vel quarumnam rerum prædictio ? Ergo prophetatio nihil hic aliud erit, nisi prophetiarum enucleandarum facultas; quas auditoribus explanantes, et deinde sermonem nostrum secundum rei veritatem ex ipsis confirmantes, recti veracesque erimus optimarum rerum interpretes. Qui ergo, inquit, linga loquitur, non tam homines quam Deum alloquitur. Quomodo id ? inquam. Nemo enim, inquit, audit. Nam si alicui discipulorum tribuatur fortasse copia loquendi lingua Medorum, alii autem Elamitarum ; mox hi, qui loquendo sunt deputati, Judæos alloquantur aut Græcorum turbas, quis eos audiret ? aut quæ sermonis esset utilitas ? Nemo enim, præter solum Deum quem nihil latet, quidquam intelliget : nam Spiritui, inquit, mysteria loquitur ; ergo Spiritus Deus est. Qui igitur lingua loquitur, Deo potιus, inquit, quam hominibus loquitur. Qui autem prophetat, inter homines loquitur cum ædificatione, adhortatione, et solamine. Exploratum igitur habens, quod prophetare significat hoc loco prophetas interpretari, a quibus adhortationis sermo firmatur, et initiatiorum mens ad veritatem Christi perducitur, aliunde quoque demonstrat præstantiorem esse sine dubio prophetarum interpretationem, quam linguæ loquelam. Nam seipsum ædificat, qui lingua loquitur : quippe ipse intelligit, alius vero prorsus nemo. Qui autem prophetarum vocibus et vaticiniis loco testimonii utitur, Ecclesiam ædificat. Major ergo est et excelsiore gradu locata, ac splendidiore spe freta, prophetandi scientia : siquidem melius sine dubio est Ecclesiam ædificare, quam sibi soli lingua loqui.
S. Cyrilli Alexandrini. In Epistolam I Ad Corinthios, 14:5
MPG. Vol. 74. Col. 891
Θέλω δὲ πάντας ὑμᾶς λαλεῖν γλώσσαι, μᾶλλον δὲ ἵνα προφητεύητε, κ. τ. λ.
(Cod. f.310 b.) Ἐπειδὴ παράδοξον ἦν καὶ θεόσδοτον ἀληθῶς τὸ δύνασθαι γλώσσαις ταῖς ἑτέρων λαλεῖν ἄνδρας ὄντας Ἐβραίους, ἵνα μή τις οἴήται τὸν Ἀπόστολον καθορίζειν ἀβούλως τοῦ γεγονότος τὸ εικαῖον εἶναι λέγειν τὸ διὰ τῆς τοῦ ἐνεργείας δεδωρημένον2, ἀποδέχεται καὶ φησι · « Θέλω δὲ πάντας λαλεῖν γλώσσαις. » Ἀποκείρει δὲ παραχρῆμα σαφῶς τὴν ἔν γε τούτῳ σπουδὴν, καὶ μεθίστησι πρὸς τὸ ἄμεινον, ἑπενεγκὼν εὐθυς · « Μᾶλλον δὲ ἵνα προφητεύητε, » μείζονά τε τὸν προφητεύοντα τοῦ γλώσσῃ λαλοῦντος ἐναργέστατα λέγων. Καταδείκνυσι δὲ οὐδὲ παντελῶς ἀνόνητον ἐκεῖνο τοῖς ἔχουσι καὶ τοῖς ἀκροωμένοις, ἐπιφέρων · ἐκτὸς εἰ μὴ διερμηνεύῃ, τουτέστιν, εἰ μὴ ἔχοι τινὰ τὸν ἀεὶ προσεδρεύοντα καὶ τοῖς μυσταγωγουμένοις διερμηνεύοντα.
XIV, 5. Volo quidem omnes vos loqui linguis, magis tamen prophetare, etc.
Quia insperatum prorsusque divinum munus erat, alienis posse linguis Hebræos homines loqui, ne quis existimaret Apostolum inconsulte definire vanum quid esse, quod alioqui Spiritus operatione donatum erat, rem admittens ait : « Volo quidem omnes linguis loqui. » Sed tamen moderatur statim, ut patet, rei hujus studium, atque ad melior transgreditur, illico subjiciens : « Magis tamen prophetare ; » quibus verbis prophetantem potiorem esse linguis loquente, manifestissime dicit. Quanquam ne hunc quidem plane inutilem audientibus esse ostendit dicens : nisi forte interpretetur, id est, nisi quemquam assiduum secum habeat, qui initiatis interpretetur.
S. Cyrilli Alexandrini. In Epistolam I Ad Corinthios, 14:10. Two editions noted below:
Pusey Publication from the Monte Atho manuscript—Greek only, no Latin.
Cyrilli Alexandrini. Cyrilli: Archiepiscopi Alexandrini In D. Joannis Evangelium. Edited by Philippus Edvardus Pusey. London: Oxford. 1872, Pages 293-294
Καὶ οὐδὲν αὐτῶν ἄφωνον.
Εἰσεφοὶτων ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τινὲς τῇ τοῦ Πνεύματος ἐνεργείᾳ πεπλουτηκότες τὸ δύνασθαι γλώσσαις λαλεῖν· εἶτα δέον τὰς ἐν αὐταῖς ποιεῖσθαι προσευχάς, καὶ πρό γε τούτων λιτὰς ἤγουν ψαλμῳδίας, τῇ τῶν παρόντων γλώσσῃ κεχρῆσθαι δυναμένους, τοῦτο μὲν οὐκ ἔδρων, ἐναβρυνόμενοι δὲ τῷ τῶν γλωσσῶν χαρίσματι μόνῳ, οὔτε προσευχὰς ἤ ψαλμῳδίας ἐποιοῦντο· τοῦτο διδάσκει ὁ Παῦλος ὅτι ἐὰν μή εἰσιν οἱ ἀκούοντες ἐπιστήμονες τῆς γλώσσης, ᾗ διαλέγοιτο ὁ τὸ χὰρισμα ἔχων, οὐδὲν ὄφελος ἐκ τοῦ πράγματος· μύρια γάρ εἰσιν ἔθνη καὶ πολλαὶ γλώσσαι τῶν ἀνθρώπων· ἄφωνον δὲ οὐδὲν τῶν ἄπαξ τελούντων ἐν λογικοῖς ἤ ἐν ἀνθρώποις.
Ἄφωνον λέγει παντελῶς οὐδὲν τῶν τελούντων ἐν λογικοῖς ἤγουν ἐν ἄνθρώποις· ἀλλὰ τῆς ἑκάστου φωνῆς τὴν δύναμιν εἰ μή τις εἰδείη τυχὸν, μήτε μήν ἐκεῖνοι τῆς αὐτοῦ γλώσσης εἷεν ἐπιστήμονες, άλλήλοις ἔσονται Βὰρβαροι, καίτοι λαλοῦντες ὀρθῶς κατά γε τὴν ἰδίαν ἑκάστου φωνήν. Δεῖ δὲ οὗν ἄρα τοὺς διδάσκειν ἑτέρους έθέλοντας τὸν συνήθη τοῖς ἀκροωμένοις ἐρεύγεσθαι λόγον· εἰ δὲ ἄσημός τε ὁ φθόγγος ἦν καὶ ἀσυνήθης ἡ φωνὴ, πεποίηκε μάτην εἰκαίῳ τινὶ κτύπῳ προσαράξας μόνον τὴν μανθάνοντος ἀκοήν.
Δεῖ, φησὶ, τοὺς διδασκειν ἐθέλοντας, συνήθη τοῖς ἀκροωμένοις λαλεῖν λόγον, ἐπεὶ εἰς μάτην πονεῖ· οὐ γὰρ τὸ ἐν μόναις γλώσσαις λαλεῖν ἐκκλησίαν οἰκοδομεῖ.
Codex f.311.b from Migne Patrologia Graeca—Greek and Latin. MPG. Vol. 74. Col. 891
Καὶ οὐδὲν αὐτῶν ἄφωνον.
(Cod. f.311.b) Ἄφωνον λέγει παντελῶς οὐδεν τῶν τελούντων ἐν λογικοῖς, ἤγουν ἀνθρώποις. Ἀλλὰ τῆς ἑκάστου φωνῆς τὴν δύναμιν εἰ μή τις εἰδείη τυχὸν, μήτε μήν ἐκεῖνοι τῆς αὐτοῦ γλώσσης εἷεν ἐπιστήμονες, άλλήλοις ἔσονται Βὰρβαροι, καίτοι λαλοῦντες ὀρθῶς κατά γε τὴν ἰδίαν ἑκάστου φωνήν. Δεῖ δὲ οὗν ἄρα τοὺς διδάσκειν ἑτέρους έθέλοντας τὸν συνήθη τοῖς ἀκροωμένοις ἐρεύγεσθαι λόγον.
XIV, 10. Et nihil horum sine voce est.
Voce carens dicit omnino nihil esse in rebus rationalibus, id est hominibus. Sed tamen si quis forte linguæ singulorum vim non noverit, neque vicissim alii linguam ejus intelligant, invicem erunt barbari, quanquam recte unusquisque lingua propria loquatur. Necesse est igitur, ut qui alios docere volunt, consuetum audientibus effundere possint sermonem.
S. Cyrilli Alexandrini. In Epistolam I Ad Corinthios, 14:12
MPG. Vol. 74. Col. 891
Ἐπει ζηλωταί ἐστε πνευμάτων.
(Cod. f.312) Πνεῦμα ἐν τούτοις τὴν διὰ τοῦ Πνεύματος ὀνομάζει χάριν, τουτέστι, τὸ δύνασθαι γλώσσαις λαλεῖν. Ἐὰν οὖν, φησὶ, τὰς ἐν ταῖς ἐκκλησίαις εὐχὰς προσεύξωμαι Πνεύματι, τουτέστιν ἀποκεχρημένος τῇ γλώσσῃ τῇ διὰ τοῦ Πνεύματος, ἕξω ἄκαρπον τὸν νοῦν · δεῖ γὰρ ἐν προσευχαῖς συντείνεσθαι, καὶ τὰ τελοῦντα πρὸς σωτηρίαν παρὰ Θεοῦ ζητεῖν, οὐκ ἐναβρύνεσθαι γλώσσῃ καὶ γίνεσθαι ἁπλῶς τοῦ γλώσσῃ λαλεῖν · ἐπεὶ ὁ νοῦς ἄκαρπος γίνεται, μηδὲ μίαν ἐκ τῆς τοιαύτης φιλοτιμίας ἀποφερόμενος ὄνησιν.
XIV, 12. Quoniam æmulatores estis spirituum.
Spiritum hoc loco datam per Spiritum dicit gratiam, id est, loquendi variis linguis facultatem. Si ergo, inquit, preces in Ecclesia Spiritu obtulero, id est, lingua abutens a Spiritu communicata, sterili mente ero : oportet enim in precibus animo attendere, et quæ saluti conferunt a Deo postulare, non autem lingua semet jactare, atque in loquendi gloria acquiescere : alioqui mens inanis erit, nullam ex hac sedulitate utilitatem percipiens.
S. Cyrilli Alexandrini. In Epistolam I Ad Corinthios, 14:15
Two texts. The Monte Athos Manuscript is the better one here, though the Greek and Latin of Migne Patrologia Graeca has value and is included below.
Pusey Edition
Cyrilli Alexandrini. Cyrilli: Archiepiscopi Alexandrini In D. Joannis Evangelium. Edited by Philippus Edvardus Pusey. London: Oxford. 1872, Page 295
Δεῖ με τοίνυν, φησὶν, εἴπερ ἑλοίμην προσεύχεσθαι γλώσσῃ τουτέστιν εὐδοκιμεῖν ἐν τῷ λαλεῖν γλώσσῃ, πειρᾶσθαι σπουδαίως μὴ ἄκαρπον ἔχειν τὸν νοῦν, μηδὲ μόνου γενέσθαι τῇ γλώσσῃ λαλεῖν ἀλλὰ διεγείρειν ἐν ἐμαυτῷ τὸν νοῦν. καὶ εἰ ψάλοιμι τυχὸν ἐν γλώσσῃ ψάλλειν οὐδὲν ἧττον καὶ τῷ νοΐ ἐν τῷ νοεῖν τῆς ψαλμῳδίας καὶ τῆς προφητείας τὴν δύναμιν, καὶ μὴ ἀζητήτους ἐᾶν τοὺς τοιούτους λόγους. εἰ γὰρ εἰκαίας λέγοιμι φωνὰς, “γέγονα χαλκός ἠχῶν.” διὸ ἄμεινον τὸ προφητεύειν ἤτοι διερμηνεύειν τὰς θείας γραφὰς ἐν ἐκκλησίᾳ ἤ γλώσσαις ἀπλῶς κατακεχρῆσθαι φιλεῖν. τί οὔν ἔσται τὸ ἄμεινον ; Προσεύξομαι τῷ πνεύματι, προσεύξομαι καὶ τῷ νοΐ. πνεύματι δὲ πάλιν ἐνθάδε, τῷ διὰ τοῦ Πνεύματος χαρίσματι λέγει. ἐπειδὴ δὲ σκοπὸς αὐτῷ διὰ πλείστων ὅσων καὶ ἀναγκαίων ἐννοιῶν ἀνόνητον ἀποφῆναι τὸ γλώσσῃ λαλεῖν, οὐχ ἑπομένου τοῦ δύνασθαι διατρανοῦν ἐτέροις τὰ προφητῶν, προσεπάγει καὶ ἑτερα δι’ ὧν ἄν τις εἴδοι λέγοντα σαφῶς.
Migne Patrologia Graeca Edition
MPG. Vol. 74. Col. 893
Προσεύξομαι τῷ πνεύματι, προσεύξομαι δὲ καὶ τῷ νοῖ.
(Cod. f. 313.) Δεῖ, φησὶν, εἴπερ ἑλοίμην εὐδοκιμεῖν, καὶ γλώσσῃ τυχὸν κεχρῆσθαι τῇ διὰ τοῦ Πνεύματος, καὶ μὴ πειρᾶσθαι σπουδαίως ἄκαρπον ἔχειν τὸν νοῦν, συναγείρειν δὲ ὥσπερ ἐν ἐμαυτῷ τὸν νοῦν · καὶ εἰ ψάλλοιμι τυχὸν ἐν γλώσσῃ, ψάλλειν οὐδὲν ἧττὸν καὶ τῷ νοῖ, τουτέστι, συνιέναι λεπτῶς τῆς ψαλμῳδίας τὴν δύναμιν, καὶ τῆς προφητείας τοὺς λόγους μὴ ἀζητήτους ἐᾶν. Οὐκοῦν ἄμεινον τὸ προφητεύειν, ἤτοι διερμηνεύειν ἐν Ἐκκλησιᾳ τὰ ἐκ τῶν ιερῶν Γραμμάτων, ἥ γλώσσαις ἀπλῶς κατακεχρῆσθαι φιλεῖν.
XIV, 15. Orabo spiritu, orabo et mente.
Oportet, inquit, si hujus forte rei studio tenear, et lingua per Spiritum data uti velim, dare operam quominus infructuosa mente sim, imo potius meam veluti mecum mentem colligere, ita ut si lingua psallam, nihilo tamen minus mente psallam, id est, accurate intelligam psalmodiæ vim, neque prophetiæ verba absque scrutatione esse sinam. Melius est igitur prophetare, id est, intepretari divinas in Ecclesia litteras, quam linguarum simpliciter usu delectari.
S. Cyrilli Alexandrini. In Epistolam I Ad Corinthios, 14:16-17
Pusey Edition
Cyrilli Alexandrini. Cyrilli: Archiepiscopi Alexandrini In D. Joannis Evangelium. Edited by Philippus Edvardus Pusey. London: Oxford. 1872, Pg. 296
Ἐπεὶ ἐὰν εὐλογἠσης τῷ πνεύματι, ὁ ἀναπληρῶν τὸν τόπον τοῦ ἰδιώτου πῶς ἐρεῖ τὸ ἀμήν ;
Ὄταν, φησίν, αὐτὸς μὲν γλώσσῇ λαλῇς, ὁ γεμὴν ἐν τάξει τῇ τοῦ λαϊκοῦ κείμενος, εἰ τὴν σὴν οὐκ εὶδείη φωνὴν, πῶς πρυσυπακούσεται τὸ Ἀμὴν ἐν ταῖς ἰδίαις εὐχαριστίαις ἤτοι προσευχαῖς ; ὅτι γὰρ ταὶς τῶν ἡγουμένων εὐχαῖς τὰς τῶν ὑπὸ χεῖρα συγκαταλήγειν ἔθος ἐν ἐκκλησίαις παντί τῳ σαφές. προσυπακούουσι γὰρ τό Ἀμὴν ταῖς ἑαυτῶν πρὸς τὸν Θεὸν ἰκετείαις τὸ πέρας ἐπάγοντες τῇ τοῦ ἱερέως φωνῇ, ἵνα τῇ τῶν ἱερέων τελειότητι τὸ δοκοῦν ἐλλείπειν, τοῖς τῶν λαῶν ἀναπληρῷτο μέτροις, καὶ οἱνεὶ “τους μικροὺς μετὰ τῶν μεγάλων” ὡς ἐν ἑνοτητι πνεύματος παραδέχοιτο Θεός. ταῖς γὰρ τῶν ἱερέων εὐχαῖς τὰς ἑαυτῶν παραζευγνύντες οἱ ὑπὸ χεῖρα λαοὶ, δεκτὰς ἔσεσθαι πεπιστεύκασιν• τούτῳ τῷ σκοπῷ καὶ πενιχρὰς θυσίας ὁ Θεὸς πρὸς τὸ θυσιαστηριον ἐκέλευσε προσάγεσθαι τῶν ὁλοκαυτωμάτων, ἵνα τὸ βραχὺ τῷ τελείῳ συμμιγὲν, δεκτὸν γένηται τῷ Θεῷ• ἕν γὰρ οἱ πάντες ἐσμὲν ἐν Κυρίῳ. ὅταν τοίνυν, φησὶ, σὺ μὲν γλώσσῃ λαλῇς• τοὺτο γὰρ ἐστιν τὸ εὐλογειν πνεύματι• ὁ μὴ εἰδὼς ὅ φῂς, πὼς ἐρεῖ τό Ἀμὴν ἐπι τῇ ἰδίᾳ εὐχαριστίᾳ ; δράσεις μὲν γὰρ ὀρθῶς αὐτὸς, κατά γε τὸν ἐνόντα σοι νοῦν, πλὴν ὁ ἕτερος οὐκ οἰκοδομεῖται. δεῖ δὲ πάντα πράττεσθαι πρὸς ἡμῶν εἰς οἰκοδομὴν καὶ εἰς ὄνησιν ἀδελφῶν.
Migne Patrologia Graeca Edition
MPG. Vol. 74. Col. 893
Ἐπεὶ ἐὰν εὐλογήσης τῷ πνεύματι, ὁ ἀναπληρῶν τὸν τόπον τοῦ ἰδιώτου, πῶς ἐρεῖ τὸ ἀμήν.
(Cod. f.313b) Ὄταν, φησίν, αὐτὸς μὲν γλώσσῇ λαλῇς, ὅ γε μὴν ἐν τάξει τῇ τοῦ λαϊκοῦ κείμενος, εἰ τὴν σὴν οὐκ εὶδείη φωνὴν, πῶς πρσυπακούσεται τὸ ἀμὴν ἐν ταῖς ἰδίαις εὐχαριστίαις ἤτοι προσευχαῖς ; ἵνα τῇ τῶν ἱερέων τελειότητι τὸ δοκοῦν ἐλλείπειν τοῖς τῶν λαῶν ἀναπληρῷτο μέτροις, καὶ οἶον τοὺς μικροὺς μετὰ τῶν μεγάλων ὡς ἐνότητι Πνεύματος παραδέχοιτο Θεός.
XIV, 16. Cæterum si benedixeris spiritu, qui supplet locum idiotæ, quomodo dicet amen ?
Cum tu, inquit, lingua loqueris, ille qui laicali conditione est, si tuam linguam non noverit, quomodo respondebit amen in suis gratiarum actionibus sive precibus ? nempe ut quod sacerdotum liturgicæ preci videtur deesse, laicorum cantilena impleatur, atque ita tenues cum magnis tanquam in Spiritus unitate Deus excipiat.■
The Greek and Latin were carefully typed and proofed. Please see the article, Notes on Ancient Greek Copy, regarding the supply of Greek and Latin texts on this website. If there are any errors, please contact me via email, Facebook or Twitter with the details and the change will be implemented.