Andrew of Constantinople speaking in tongues – the original Greek and Latin.
Andrew of Constantinople, also known as Andrew the Fool, lived in the tenth-century. An English translation along with technical notes will be posted within the next seven days.
First reference to speaking in tongues
As found in Nicephori Presbyteri. Vita S. Andreae Sali. MPG. Vol. 111. Col. 699 — 702
Greek
ξʹ. Ταῦτα αὐτῶν ὁμιλούντων εἷς τῶν οἰκετων Ἐπιφανίου, ὁ ἁφωρισμένος εἰς τὸ ὀψώνιον τοῦ πατρὸς αὐτου, [πνευματικοῖς ὃμασιν] ἐπιγνοὺς τὴν τοῦ Ὅσίου ἐργασίαν (πῶς δὲ ταῦτα ἐπέγνω Θεῷ μόνῳ γνωστόν) καθισας πρὸ τῶν ποδῶν αὐτοῦ, δάκρυσι καθικέτευε τόν Θεόν ὑπὲρ αὑτοῦ τοῦ γενέσθαι αὐτὸν τοιαύτης ἐργασίας. Ἔγνω δὲ τῷ πνεύματι ὁ Δίκαιος τί ἐστιν ὅπερ ὁ παῖς ἐξελιπάρει κομίσασθαι, καὶ βουλόμενος κατʹ ἰδίαν ὁμιλῆσαι αὐτῷ, τῇ δυνάμει τοῦ ἁγιου Πνεύματος μετέστρεψεν καὶ τὴν ὁμιλίαν τοῦ παιδὸς εἰς τἠν τῶν διάλεκτον, καὶ καθεζόμενος ὁ Ὅσιος, ὡμίλει αὑτῷ Συριστὶ ὅσα ἑβούλετο. Ὁ δὲ παῖς ἔλεγεν, Ἑάν ούκ ἡδυνόμην,1 ούκ ἄν παρεκάλουν σοι τοιοῦτος γενέσθαι ὁποιος εἷς καὶ αὺτος. Ὁ δὲ Ὅσιος λέγει πρὸς αὐτόν· Οὐ δύνασαι ὑποφέρειν τοὺς ἰδρῶτας καὶ τὰ σκάμματα τῆς ἁρετῆς ταύτης, ἐπειδὴ βιαστή ἐστιν ἡ ὀδὸς, καὶ ἀπείρου πόνου καὶ μόχθου· μένε οὖν μᾶλλον καθὰ εἵ ἐν εὐσεβείᾳ καὶ σεμνόντητι, διδασκόμενος ὑπὸ τοῦ κυρίου σου Ἐπιφανίου τὰ κρείττονά σοι καὶ σωτηρίας ἐχόμενα, φεύγῶν πορνείαν, μνησικακιαν, καὶ τῶν λοιπῶν παθῶν τὸν κατάλογον· καὶ τί σοι χρεία ἀναγκαις τοιαύταις σεαυτόν καθυποβαλειν ; Ὁ δὲ παῖς εἶπεν αὐτῷ· Εἰ οὖν βούλει τῆς ἐμῆς ἑλεεινότητος ὑπακοῦσαι, λέξαι μοι ὄτι οὐ δύνασαι τοῦτο ποιῆσαι. Ταῦτα δὲ ἀκούσας ὁ Ὅσιος ἡσύχαζεν.
ξαʹ. Ὁ δὲ Ἐπιφάνιος Βλέπων τὴν ὰνθραν μεταβολὴν τῆς γλώττης τοῦ παιδὸς, ὅτι ἃ μὴ μεμάθηκεν ὰπεφθέγγετο, ὲν τῇ καρδίᾳ αὐτου ταῦτα συνὲβαλεν καὶ λέγει· Βαβαὶ τοῦ θαυματος, πόσα οἱ Ἅγιοι δύνανται ! Ὁ δὲ Μακάριος ἐδεήθη τοῦ Κυρίου περὶ τοῦ παιδὸς, χάριν τῆς ὲκείνου αἰτήσεως, τί ἄρα δεϊ γενέσθαι· καὶ ἥλθεν φωνὴ αὑτῷ λέγουσα· Οὐκ ἒστιν τοῦτο συμφέρον, ἄπαγε τοῦ ἐγχειρήματος· δεῖζον αὐτῷ πρᾶγμα ὁποῖόν ἐστιν, μὴ ὡς ἁδυνάτου σου, τοιαῦτα καταψηφίσηται. Ὁ οὖν Μακάριος ἔφεσε τῷ Ἀγγέλῳ τῷ ἐφεστῶτι· Πλῆσον τὸ ποτήριον τῆς θυμηδία, ἀφ’ ἧς ἡ χάρις τοῦ κατ` ἐμὲ χαρίσματος ἑπήνθησεν. Ἐποίησέν τε ὁ Ἄγγελος Κυρίου· καὶ λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Μακάριος· Ποτιεῖς ἐκεῖνον τὸν ἐπι τῶν ποδῶν μου καθήμενον. Ὁ δὲ εὐθέως ἀοράτω, ἐπότισεν αὐτὸν, καὶ ἤρξατο ὁ παῖς παραπλήσια σχήματα πράττειν ἐοικότα τῷ θεοφόρῳ πατρὶ, ὅστις ὁρῶν αὐτὸν ἐμειδία εὐφραινόμενος. Ὁ δὲ Ἐπιφάνιος ὁρῶν τὸ γεγονὸς ἑταράχθη, φοβηθεις μή ποτε ἑπαναδράμῃ πᾶσα ἀγανάκτησις τοῦ πατρὸς αὺτοῦ, καὶ λέγει πρὸς τὸν Μακάριον· Δέομαί σου, δοῦλε τοῦ Θεὸς, μὴ ποιήσης τοῦτο τὸ πρᾶγμα ἐπι τῷ οἰκέτῃ τοῦ πατρός μου, μή ποτε καὶ αὐτὸς ἐξουδενωθείσῃ, καὶ ὁ Θεὸς ὰντὶ ἀγαθοῦ βλασφημηθήσεται, καὶ ἐμὲ μεμισημένον καὶ ἐπάρατον δείξῃς τῷ γεννήτορι, καὶ οὐχ ἔξω τοῦ ὲντεῦθεν εἰσαγαγέσθαι σε. Παρακαλῶ οὗν καὶ δέομαι μὴ κενὴν ἀποπέμψης τὴν δέησίν μου, μέμνησο μιᾶς ἡμέρας ἀγάπην ἐμοῦ τοῦ οἰκέτου σου.
Latin
60. Dum talibus inter se colloquiis vacant, quidam e domesticis Epiphanii, paternæ mensæ cibisque parandis inserviens, ubi suspicatus Sanctum ejusque (sed quomodo, solus Deus noverit) assecutus est mentis oculis vivendi rationem, procidit ad pedes illius, multis cum lacrymis supplicans, pro se ut intercederet apud Deum, impetraretque ut sibi quoque istiusmodi institutum sectari liceret. Sanctus autem, quid alter supplicibus obtinere precibus niteretur cognoscens, cupiensque seorsim cum solo colloqui, mutavit sancti Spiritus virtute vernaculam servi linguam in Syriacam ; locutusque Syriace cum illo est, quæcunque vellet. Cum vero Andream compellans, famulus non se precari, diceret, ut in societatem vitæ illius admitteretur, si pares sibi vires non essent ; negavit Andreas, posse ipsum sudores laboresque, ad tam sublime virtutis culmen enitentibus subeundos, superare : quoniam via, inquiebat, prærupta et æclivis, laboriosa et difficilis admodum est. Quare auctor tibi sum, ut in præsenti statu constanter pietati religionique operam des, et a Domino tuo Epiphanio diligenter discas, quæ ad virtutem salutemque tuam maxime conducunt : fornicationem fuge, injuriarum obliviscere, alias affectiones universas tempera : quae enim talibus te subjiciendi necessitas urget ? Ad haec famulus : Si vis, inquit, miserrimae meæ vilitati obsequi, dic, quod non potes id effectum dare. Quibus auditis obticuit Andreas.
61. Interea vero Epiphanius, animadvertens, subita linguae mutatione famulum suum, quae nunquam didicerat, in medium proloqui, impensius rem animo perpendit exclamavitque : Papæ! Quantum miraculum ! Quid Sancti non efficiant ! Beato autem Andrea Dominum precibus pro famulo, qui eas enixe flagitarat, interrogante, quid tandem de illo futurum esset, allapsa vox est, ita inquiens : Neutiquam illud expedit, apage, cum isthoc consilio : ostende ipsi quanta res sit, impares ei vires esse ad talia aggrediendum. Andreas igitur ait Angelo adstanti sibi : Imple calicem hunc liquidæ voluptatis mero, cujus olim gustu diviniæ gratiæ donis cumulatus sum. Parentique mox angelo : Da, inquit, illi ad pedes meos prostrato potandum. Quod factum continuo est modo invisibili ; cœpitque famulus similes plane gestus exprimere deiferi patris Andreæ, qui illum conspiciens non se temperavit a risu. At Epiphanius rei novitate turbatus, veritusque, ne patri hinc suo commoveretur bilis, talibus Sanctum precibus adorsus est : Amabo te, famule Dei, ne tali modo patris mei famulum affici patiaris ; ne forte et tu ipse malum tibi accersas, et Deus pro bonis blasphemias recipiat, et me patri meio odiosum atque exsecrandum reddas, neque audebo deinceps te huc introducere. Oro igitur atque obsecro, ut irritas ne velis esse preces meas, memor amoris et beneficii a me servo tuo tibi aliquando praestiti.
Second reference to speaking in tongues.
As found in Nicephori Presbyteri. Vita S. Andreae Sali. MPG. Vol. 111. Col. 703 – 704
Greek
ξγ´. Ὡς οὖν ἐκαθέσθησαν κύκλῳ αὐτοῦ, ὁ μακάριος Ἀνδρέας τῷ νοερῷ τῆς διανοίας ὄμματι ἐώρα ἑνὸς ἑκάστου τὰ ἔργα, καὶ ποίῳ σφάλματι ἕκαστος αὑτῶν προκατείληπτο· καὶ θέλων αὐτοὺς ὠφελῆσαι, τροπευσάμενος ὁμιλίαν ἥρξατο λέγειν, παραβολήν τινα ἐρευγόμενος. Αὐτοὶ δὲ ἐνωτιζόμενοι τοῦ Ὁσίου τὰ ῥήματα καὶ αἰσχυνόμενοι, ὡσεὶ φλόγα τῇ αἰδοῖ μετεφέροντο, οἱ δὲ φρίκῃ συνεσφίγγοντο, ἄλλοι ἰλιγγίουν καὶ ἐτρόματτον, ἕτεροι αἰσχυνόμενοι ἀνεχώρουν· ἡγὰρ ἁπλῇ τοῦ Δικαίου2 ὁμιλία, πάντων τὰ ἁμαρτήματα ἁποτόμως ἥλεγχεν, ποίῳ τρόπῳ καὶ πῳς ταῦτα ἐξειργάσαντο. Καὶ δὴ τοῦτο θαυμαστότερον, ὅτι ἰδίᾳ διαλέκτῳ ἑκάστῳ αὐτῶν ἥλεγχεν τὸ ἁμάρτημα· ἔλεγον δὲ ὐπολαμβάνοντες· Δι`ἑμὲ ταῦτα ὁμιλεῖ οὓτος ὁ ἄνθρωπος.
Latin
63. Considentibus itaque illis et Epiphanium corona cingentibus, vidit Andreas perspicaci mentis oculo, quid quisque operatus esset, quos errores delictave commisisset : cumque omnibus recte consultum vellet, exordio dicendi facto, parabolam quamdam in medium protulit. Illi vero ejus verba sensumque assequentes, pudore suffusi sunt, non secus quam si flamma ignis abstitisset a facie eorum, alii rigebant horrore, a sensibus fere abibant, alii metuebant ac trepidabant, nonnulli prae verecundia se subducebant : simplex enim et incompta viri sancti oratio universa eorum peccata praecise redarguebat, pandebatque quo modo et fine commissa essent. Qua in re illud in primis mirandum venit, quod cuilibet suum in sua lingua manifestaret peccatum, pensitantibus dicentibusque apud se : Hunc mea homo ille causa sermonem instituit.